Factsheet
BrandGans
Inleiding
Sommige brandganzen zijn standvogels die het hele jaar door in Nederland blijven, terwijl andere lange afstandstrekkers zijn. Tijdens de winter ondernemen de trekkende brandganzen uitgebreide migraties van hun arctische broedgebieden naar gematigde gebieden, waaronder Nederland, op zoek naar een milder klimaat en voldoende voedselbronnen.
De vele aantrekkelijke waterrijke gebieden, landbouwvelden en open landschappen zorgen ervoor dat grote populaties winterganzen verzamelen in Nederland.
Ontwikkeling populatie
| WBE | 2017 | 2018 | 2019 | 2020 | 2021 | 2022 | 2023 |
|---|---|---|---|---|---|---|---|
| De Eem | 217 | 702 | 284 | 225 | 151 | 121 | 82 |
| De Schaffelaar | 8 | 2 | 1 | 2 | 0 | 0 | 0 |
| Kromme Rijn | 4114 | 5816 | 2445 | 3078 | 3869 | 1725 | 919 |
| Lage Vuursche | 40 | 15 | 25 | 17 | 2 | 0 | 0 |
| Lopikerwaard | 98 | 53 | 149 | 87 | 97 | 50 | 51 |
| Noorderpark | 223 | 113 | 65 | 132 | 144 | 103 | 137 |
| Tussen Vecht en Oude Rijn | 0 | 20 | 5 | 6 | 18 | 0 | 4 |
| Vecht en Veenstreek | 225 | 101 | 178 | 122 | 210 | 108 | 121 |
| Vijfheerenlanden | 332 | 374 | 123 | 2228 | 145 | 47 | 101 |
| Totaal MNA | 5256.8 | 7196.1 | 3275 | 3896.5 | 4636 | 2154 | 1415 |
Langetermijn populatietrend brandgans (standganzen) provincie Utrecht (referentiejaar 2012)
Significant sterke afname
(>- 5% per jaar)
Kortetermijn populatietrend brandgans (standganzen) provincie Utrecht (referentiejaar 2017)
Significant sterke afname
(>- 5% per jaar)
Schade
Schade % per ganzensoort getaxeerde schade (euro) provincie Utrecht 2023
Ontwikkeling schade aan grasland (kg ds) door brandganzen provincie Utrecht
Ontwikkeling aandeel schade aan voorjaars- & zomergras (kg ds) door brandganzen provincie Utrecht 2017-2023
Opgesplitst naar zomer en winter zien wij vooral een stijging van de schade aan voorjaarsgras over de jaren heen. Ook is duidelijk dat de gemelde schade voor voorjaarsgras groter is dan voor zomergras. In de winter worden ganzen nauwelijks beheerd op basis van internationale afspraken ter bescherming van trekvogels.
Schade aan voorjaars – en zomergras (kg ds/ha) door brandganzen binnen en buiten ganzenrustgebieden (GRG) provincie Utrecht 2023
Geïndexeerde ontwikkeling trend standganzen & schade aan zomergras (euro & kg ds) brandgans provincie Utrecht 2017-2023 (referentiejaar 2017)
De grafiek laat zien dat de schade na 2022 flink is gedaald. De MNA van de brandgans is ook gedaald de afgelopen jaren. Het feit dat de beschikbare telgegevens en de schadedata van BIJ12 niet altijd overeenkomen, kan vele oorzaken hebben. Mogelijk geeft de trendtelling geen goed beeld van de populatieontwikkeling, of de schadedata van BIJ12 is onvolledig en/of beïnvloed door andere factoren. Ook kunnen andere ecologische factoren een belangrijke invloed hebben. Welke factoren of combinatie van factoren dit veroorzaakt is moeilijk te zeggen.
Beheer
Het beheer van brandganzen in Utrecht wordt uitgevoerd op grond van het vigerende faunabeheerplan en de onderliggende ontheffing. Huidige geldige beheermaatregelen voor overzomerende ganzen omvat schadebestrijding door middel van verjaging met ondersteunend afschot. Het beheer van brandganzen in de winter is beperkt op basis van internationale overeenkomsten voor de bescherming van trekvogels en staat ook dan alleen schadebestrijding door middel van verjaging met ondersteunend afschot toe.
Ganzencluster Provincie Utrecht
De ganzenclusters zijn een samenstelling van één tot drie WBE’s. Het is een uitwerking van het Projectteam Ganzen Utrecht (PGU). In het PGU vindt overleg plaats om het ganzenbeheer in Utrecht vorm te geven. Binnen de ganzenclusters ligt de focus op de uitvoering van het ganzenbeheer. In het ganzencluster is er een gebiedsgeoriënteerde WBE overstijgende vertegenwoordiging van belanghebbenden. In gezamenlijkheid wordt er op een planmatige manier invulling gegeven aan de gebiedsgerichte uitvoering van het ganzenbeheer. De clusters kennen ieder een eigen voorzitter en worden ondersteund door een ganzencoördinator. Beiden nemen deel aan het PGU.
Beheer afschot
Afschot brandganzen per WBE en maand provincie Utrecht in 2023
| WBE | Jan | Feb | Mrt | Apr | Mei | Jun | Jul | Aug | Sep | Okt | Nov | Dec |
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| de Eem | 81 | 47 | 0 | 0 | 17 | 6 | 6 | 3 | 4 | 12 | 5 | 16 |
| De Schaffelaar | 0 | 0 | 0 | 0 | 0 | 0 | 0 | 0 | 0 | 0 | 0 | 0 |
| Kromme Rijn | 2 | 6 | 0 | 0 | 20 | 30 | 27 | 9 | 5 | 0 | 0 | |
| Lage Vuursche | 0 | 0 | 0 | 0 | 0 | 0 | 0 | 0 | 0 | 0 | 0 | 0 |
| Lopikerwaard | 1 | 0 | 0 | 0 | 0 | 0 | 0 | 0 | 0 | 0 | 0 | 0 |
| Noorderpark | 0 | 0 | 0 | 0 | 0 | 0 | 0 | 0 | 0 | 0 | 0 | 0 |
| Tussen Vecht en Oude Rijn | 0 | 0 | 0 | 0 | 0 | 0 | 0 | 0 | 0 | 0 | 0 | 0 |
| Vecht en Veenstreek | 0 | 0 | 0 | 0 | 0 | 0 | 0 | 3 | 1 | 14 | 4 | 0 |
| Vijfheerenlanden | 15 | 5 | 0 | 0 | 0 | 0 | 0 | 12 | 29 | 0 | 0 | 1 |
| Som provincie | 99 | 58 | 0 | 0 | 37 | 36 | 33 | 18 | 43 | 31 | 9 | 17 |
| Gemiddeld afschot provincie Utrecht | 25 | 19 | 0 | 0 | 19 | 18 | 17 | 6 | 11 | 10 | 5 | 9 |
Gemiddelde afschot brandgans provincie Utrecht 2023
Beheer nestreductie
Beheer ruivangsten
Gedode brandganzen (standganzen) door ruivangsten provincie Utrecht 2017-2023
Overzicht
Ontwikkeling beheer, schade en standpopulatie (minimum number alive) brandganzen provincie Utrecht 2017-2023
In de grafiek wordt vanaf 2017 de ontwikkelingen van beheer, schade aan zomergras en populatieontwikkeling inzichtelijk gemaakt. Omdat de zomerstand in 2023 beneden de gewenste stand van 5000 vogels lijkt te liggen is het beheerregiem vanaf 2023 aangepast en vindt er geen populatiebeheer plaats.