- Home
- /
- Grauwe Gans
- /
- Factsheet Standganzen: Grauwe Gans
Factsheet
Grauwe Gans
Inleiding
De aantallen grauwe ganzen in Nederland worden onder andere beïnvloed door hun trekgedrag. Sommige grauwe ganzen zijn standvogels die het hele jaar door in Nederland blijven, terwijl andere lange afstandstrekkers zijn en alleen tijdens de winter naar Nederland komen.
Ontwikkeling populatie
Minimum number alive grauwe gans (standganzen) zomerganzentelling provincie Utrecht 2018-2024
Minimum number alive grauwe gans (standganzen) zomerganzentelling per WBE 2019-2024 provincie Utrecht
WBE | 2019 | 2020 | 2021 | 2022 | 2023 | 2024 |
---|---|---|---|---|---|---|
De Eem | 3830 | 4546 | 7976 | 4321 | 6416 | 5519 |
De Schaffelaar | 534 | 461 | 388 | 379 | 320 | 427 |
Kromme Rijn | 1735 | 3970 | 6605 | 3842 | 3964 | 4553 |
Lage Vuursche | 0 | 3 | 10 | 2 | 2 | 4 |
Lopikerwaard | 2228 | 3974 | 4813 | 4901 | 4910 | 4012 |
Noorderpark | 2004 | 2511 | 2209 | 1950 | 2513 | 2110 |
Tussen Vecht en Oude Rijn | 2393 | 2926 | 1815 | 5121 | 2043 | 3352 |
Vecht en Veenstreek | 7270 | 7544 | 8857 | 6786 | 6670 | 7998 |
Vijfheerenlanden | 4894 | 5274 | 6458 | 4231 | 6293 | 6398 |
Totaal MNA | 24888 | 31207 | 39131 | 31533 | 33131 | 34373 |
Langetermijn populatietrend grauwe gans (standganzen) provincie Utrecht (referentiejaar 2013)
Significant gematigde afname
(<- 5% per jaar)
Kortetermijn populatietrend grauwe gans (standganzen) provincie Utrecht (referentiejaar 2018)
Significant gematigde toename
(< + 5% /jaar)
Schade
Schade % per ganzensoort getaxeerde schade (euro) provincie Utrecht 2024
De grauwe gans veroorzaakt verreweg het grootste deel van de gemelde landbouwschaden van alle ganzen soorten. Dit sluit niet uit dat op kleinere schaal deze verdeling er anders uit kan zien.
Ontwikkeling schade aan grasland (kg ds) door grauwe ganzen provincie Utrecht
Ontwikkeling aandeel schade aan voorjaars- & zomergras (kg ds) door grauwe ganzen provincie Utrecht 2018-2024
Opgesplitst naar zomer en winter zien wij voor allebei een stijging van de schade over de jaren heen. Ook is duidelijk dat de gemelde schade voor voorjaarsgras groter is dan voor zomergras. In de winter worden ganzen nauwelijks beheerd op basis van internationale afspraken ter bescherming van trekvogels.
Schade aan voorjaars – en zomergras (kg ds/ha) door grauwe ganzen binnen en buiten ganzenrustgebieden (GRG) provincie Utrecht 2024
Ganzenrustgebieden (GRG) zijn rust- en foerageerplaatsen voor beschermde ganzen soorten. De drie aangewezen ganzenrustgebieden in de provincie Utrecht hebben een oppervlak van 6.273 ha. Binnen ganzen rustgebieden wordt schade automatisch getaxeerd en kan als maatschappelijk geaccepteerde schade gezien worden.
Geïndexeerde ontwikkeling trend standganzen & schade aan zomergras (euro & kg ds) grauwe gans provincie Utrecht 2018-2024 (referentiejaar 2018)
De grafiek toont een duidelijke toename van de landbouwschade over de jaren aan, zonder indicaties dat ook de populatie aanzienlijk gegroeid is. Het feit dat de beschikbare telgegevens en de schade data van BIJ12 niet altijd overeenkomen, kan vele oorzaken hebben. Mogelijk geeft de trendtelling geen goed beeld van de populatieontwikkeling, of de schadedata van BIJ12 is onvolledig en/of beïnvloed door andere factoren. Ook kunnen andere ecologische factoren een belangrijke invloed hebben. Welke factoren of combinatie van factoren dit veroorzaakt is moeilijk te zeggen.
Beheer
Het beheer van overzomerende grauwe ganzen in Utrecht wordt uitgevoerd op grond van het vigerende faunabeheerplan en de onderliggende ontheffing. Het betreft afschot van koppelvormers, populatiebeheer door afschot, nestbehandeling, ruivangsten en schadebestrijding door middel van verjaging met ondersteunend afschot.
Ganzencluster Provincie Utrecht
De ganzenclusters zijn een samenstelling van één tot drie WBE’s. Het is een uitwerking van het Projectteam Ganzen Utrecht (PGU). In het PGU vindt overleg plaats om het ganzenbeheer in Utrecht vorm te geven. Binnen de ganzenclusters ligt de focus op de uitvoering van het ganzenbeheer. In het ganzencluster is er een gebiedsgeoriënteerde WBE overstijgende vertegenwoordiging van belanghebbenden. In gezamenlijkheid wordt er op een planmatige manier invulling gegeven aan de gebiedsgerichte uitvoering van het ganzenbeheer. De clusters kennen ieder een eigen voorzitter en worden ondersteund door een ganzencoördinator. Beiden nemen deel aan het PGU.
Beheer afschot
Afschot grauwe ganzen per WBE en maand provincie Utrecht in 2024
WBE | Jan | Feb | Mrt | Apr | Mei | Jun | Jul | Aug | Sep | Okt | Nov | Dec |
---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
de Eem | 22 | 416 | 588 | 343 | 241 | 271 | 405 | 470 | 469 | 708 | 23 | 27 |
De Schaffelaar | 0 | 0 | 53 | 9 | 8 | 2 | 42 | 9 | 0 | 10 | 2 | 0 |
Kromme Rijn | 2 | 87 | 446 | 237 | 157 | 68 | 122 | 154 | 183 | 401 | 0 | 6 |
Lage Vuursche | 0 | 0 | 0 | 0 | 0 | 0 | 0 | 5 | 4 | 3 | 0 | 0 |
Lopikerwaard | 13 | 185 | 726 | 398 | 249 | 172 | 551 | 504 | 485 | 449 | 51 | 19 |
Noorderpark | 0 | 25 | 114 | 347 | 181 | 188 | 263 | 273 | 291 | 182 | 0 | 0 |
Tussen Vecht en Oude Rijn | 4 | 82 | 1351 | 687 | 368 | 258 | 507 | 594 | 381 | 407 | 0 | 3 |
Vecht en Veenstreek | 159 | 597 | 2151 | 1343 | 633 | 601 | 1173 | 1321 | 765 | 611 | 168 | 133 |
Vijfheerenlanden | 37 | 211 | 1685 | 489 | 263 | 197 | 447 | 705 | 776 | 665 | 37 | 41 |
Som provincie | 237 | 1603 | 7114 | 3853 | 2100 | 1757 | 3510 | 4035 | 3354 | 3436 | 281 | 229 |
Gemiddeld afschot provincie Utrecht | 40 | 229 | 790 | 428 | 233 | 220 | 439 | 448 | 419 | 382 | 56 | 38 |
Gemiddelde afschot grauwe gans provincie Utrecht 2024
Het beheer met geweer van de grauwe gans is in Utrecht opgesplitst in twee perioden, te weten de winter- en zomerperiode.
In de winterperiode (1 november tot 1 maart) is ter verkoming van belanrijke schade aan nieuw ingezaaid grasland en kapitaalintensieve gewassen verjaging met ondersteunend afschot van de grauwe gans toegestaan
Van 1 februari tot 1 april is het mogelijk afschot van koppelvormers uit te voeren, verder is van 1 maart tot en met 31 oktober is populatiebeheer toegestaan. Afschot van de grauwe gans vindt plaats op basis van provinciale ontheffingen.
Beheer nestreductie
Naast het beheer met het geweer wordt er ook nestbeheer uitgevoerd door het behandelen van eieren op het nest. Hiervoor worden meerdere methodes toegepast. Zo worden er eieren geprikt, in olie ondergedompeld en/of geschut. Alle methodes hebben als resultaat dat de groei van het embryo wordt gestopt. Deze handelingen gebeuren op basis van de provinciale ontheffing en zijn toegestaan van 1 februari tot 1 september.
Beheer ruivangsten
Gedode grauwe ganzen (standganzen) door ruivangsten provincie Utrecht 2018-2024
Grauwe ganzen zijn vanaf ongeveer midden mei tot eind juni plusminus zes weken in de rui. Ze kunnen in deze periode niet vliegen. Bij het uitvoeren van ruivangsten worden de grauwe ganzen door een gespecialiseerd bedrijf op basis van een provinciale ontheffing in kralen gevangen en met behulp van CO2 geëutanaseerd.
Overzicht
Ontwikkeling beheer, schade en standpopulatie (minimum number alive) grauwe ganzen provincie Utrecht 2018-2024
In de grafiek worden vanaf 2018 de ontwikkelingen van beheer, schade aan zomergras en populatieontwikkeling inzichtelijk gemaakt. Hieruit blijkt dat schade aanzienlijk toeneemt en de populatie gematigd toeneemt. Het aantal gedode dieren blijkt de laatste drie jaar rond een bepaald niveau te schommelen, dit zou kunnen betekenen dat een maximum te bereiken afschot in het huidige systematiek bereikt is. Hoewel de lange termijn populatie trend een daling laat zien, blijkt het huidige beheer niet voldoende te zijn om ook de getaxeerde schade te beperken.